İnsanlı mı yoksa insansız mı : Milli savaş uçağı FX-1
2023 yılın en önemli hedeflerinden birisi de Türkiye’nin kendi savaş uçağını üretebilecek kapasiteye ulaşmış olmasıdır. Türkiye’nin elinde bulunan hava filosu bölgesinin en güçlü filolarından olmasına rağmen yüksek oranda dışa bağlı olması bu konuda problemler yaratıyor. Bundan dolayı ATAK, ALTAY ve MİLGEM projelerinin hayata geçirilmesi ardından sıra milli uçak projesine geldi. TUSAŞ liderliğinde yapılan çalışmalar sonucunda geçtiğimiz günlerde FX-1 modelinde kara kılındı. Belirtilen hedefler doğrultusunda milli savaş uçağının 2025 yılında kullanıma girmesi bekleniyor. Dünya özellikle 5. nesil savaş uçaklarının son insanlı savaş uçakları olacağı, artık insansız savaş uçaklarının geliştirilmesi konusunda karar verirken Türkiye’nin de hali hazırda kendi uçağını ve motorunu geliştirmeye çalışması önemli bir konudur. Hali hazırda üretilen ANKA’lar ile insansız hava aracı üretme kapasitesine sahip olan Türkiye’nin bu yüzden en az 5. nesil seviyede yani F22 Raptor seviyesinde bir savaş uçağı üretmesi gerekmektedir. Ayrıca NATO bünyesinde geliştirilen F-35 savaş uçaklarının maliyetlerinin son derece yüksek olması kendi imkanlarımıza dönmemizi gerektiriyor.
Savaş uçağı üretiminde en önemli iki nokta motor üretimi ve aviyonik sistemlerin kararlılığıdır. İlk etapta motorların üretileceği mi yoksa dışarıdan satın mı alınacağı daha belli değildir. Ancak şunu belirtelim ki kendi uçağını üreten birçok ülke motor süreci hızlandırmak için motor üretimini es geçerek mevcut üreticiler ile anlaşmış ve süreci tamamlamışlardır. Ayrıca radar dan gizlenme namı diğer STEALTH özelliğinde olması bir çok avantaj sağlayacaktır.
Abdullah Davutoğlu’nun yapmış olduğu açıklamaya göre seçilen FX-1 modeli çift motorlu, çok miktarda silah taşıyabilen,çok yüksek hıza ve yüksek irtifaya ulaşan ve yapay zeka ile de güçlendirilen bir model olacak. Ayrıca uçak da çok uzun menzilli olan AESA radarının kullanılmasında karar kılındı.
Dünya her ne kadar insansız savaş uçaklarına geçmeyi planlasa da şuan kullanılan 5. nesi savaş uçaklarının en az 25 yıl görevde kalacağı göz önünde bulundurularak FX-1 modelinin ne kadar yerinde bir seçim olduğu görülmektedir. Ayrıca bu konuda öğrenilecek olan tecrübe insansız savaş uçağı üretimi için ortam hazırlayacak ve ihtiyaç doğrultusunda tecrübe olarak yansıyacaktır.
Ayrıca yakın dönemde isveçli uçak üreticisi SAAB ile satınalma dahil bir çok konuda görüşüldüğü bir döneme giriyoruz. SAAB uzun zamandı bu konuda çok tecrübeli bir üretici. Yaşamış olduğu mali sıkıntı nedeniyle satılması gibi bir durum söz konusu. Bu açıdan bakıldığında SAAB ile yapılacak bir iş birliği bir çok aşamayı hızlıca atlamamıza yardımcı olabilir.
